Herinneringen aan Paul Polak

Ik was gisteren weer eens op de club. Zoals de laatste maanden vrijwel elke dag. En je was er niet, Paul. En dat wil er bij mij nog steeds niet in. Ik verwacht elke keer weer dat je er zo dadelijk aan komt lopen, met een grote sigaar in je mond en verhalen. Veel verhalen over die, dat en nog veel meer. Je belt ook niet meer om de dag, zoals altijd. Dat gaat ook niet meer gebeuren, ik kan nog niet wennen aan het idee.

En dat is ook niet zo vreemd, we gingen al meer dan 60 jaar met elkaar om. Met VRA als trefpunt, maar soms ook anders. Hoe jij eigenlijk bij VRA bent beland, weet ik niet precies maar ik vermoed dat mijn vader daar schuldig aan is geweest. Jij en je ouders waren patient en mijn vader heeft via zijn tandartsstoel menigeen richting VRA geloodst. Een stoel waar je oude heer nooit in heeft plaatsgenomen omdat hij zijn kunstgebit altijd voor onderhoud per post opstuurde. Mijn eerste herinneringen aan jou zijn die van twee jochies die door jouw vader in zijn Citroen Traction Avant naar de Echoput of een dergelijke uitspanning gereden werden. We waren er meestal snel omdat oude Bram zijn houten poot slechts met tegenzin van het gaspedaal haalde.

We speelden jaren samen in de jeugdelftallen, beide als ietwat merkwaardige slow bowlers. Als de captain ten einde raad op een vrijwel hopeloze stand besloot om Polak maar eens die rare toverballen te laten gooien gebeurden er vaak mirakels. You have bowlers and people who take wickets… Als vaste batsman nr 11 wist je soms tot ieders verbazing volstrekt waanzinnige zessen te slaan. Die in Hilversum die net de Intercity op de naastliggende spoorbaan miste, zal ik nooit vergeten.

Als koppel produceerden we in de jaren 70 elke maandagavond het wekelijkse clubblad How’s That. Sander Tholen schreef het redactioneel inclusief tekening. Als hij weer eens een mooie horizontale lijn had getekend, plakten wij het gescheurde stencil met lijm weer aan elkaar en pompten nog maar eens wat extra inkt in de stencilmachine die jij bij voorkeur met de hand bediende in plaats van met de motor want dat ging sneller, dacht je. Ik ben echt nog nooit iemand tegengekomen die eigenwijzer was.

Op een van die avonden haalde je een truc uit die mijn verdere leven zou bepalen. Onze vaste typiste was verhinderd en jij gaf de secretaresse van Polak’s Meubelindustrie opdracht in te vallen en te komen typen. En de week daarop weer. En de week daarop weer. Zij heette Anneke, was blond en aantrekkelijk en ik was verkocht. We trouwden, kregen twee fantastische kinderen en waren 40 jaar samen totdat we twee jaar geleden afscheid van haar moesten nemen. Anneke had door haar werk een speciale band met jou en jouw ouders opgebouwd. Ze voelde zich altijd een beetje verantwoordelijk voor jou. Ook omdat jouw moeder Evi op haar sterfbed Anneke had gevraagd een beetje op jou te blijven letten. Dus Anneke hield je op afstand in de gaten en je was een vaste gast op onze Kerstdiners.

We trokken ook los van VRA af en toe met elkaar op. Ik herinner me skivacanties in Meribel. Ik kan werkelijk erg goed skieen maar jij schiep er genoegen in te bewijzen dat je nog net iets sneller naar beneden kon gaan. Een demonstratie van volstrekte doodsverachting want enige roekeloosheid was je niet vreemd. Ik zie je nog op crickettour in Parijs met een 2CV op twee wielen eindeloos rondjes rijden rond een kleine rotonde in de Rue de Surene. Berucht waren de reizen naar de uitwedstrijden van VRA3. Stilstaand voor een stoplicht draaide een verbolgen automobilist zijn raampje open en riep: “Meneer, het is hier niet het Circuit van Zandvoort!”. Paul: “Maar toch wel een aardig parcours…”.

VRA zal nooit vergeten dat je sinds 1994 het graswicket op VRA hebt gemaakt en daarmee de club ook internationaal op de kaart hebt gezet. Met zonder uitzondering uitstekende pitch reports onder vaak zeer uitdagende omstandigheden. Dat je daarbij voortdurend nieuwe machines nodig had, die vervolgens stuk gingen en ik mocht proberen te repareren, het is je vergeven.

De laatste 20 jaar deed je, met een enkele onderbreking, ook de bar. Omdat jij je beperkingen op administratief gebied kende, mocht ik de facturen maken en de cijfertjes bijhouden. Ik denk dat niemand echt door heeft hoe ongelofelijk veel geld jij voor de club hebt verdiend met je tomeloze inzet en slim koopmanschap in de beste Joodse traditie. Jij was de kip die de gouden eieren legde en de club van de ondergang redde toen we er een jaar of zes geleden echt heel slecht voorstonden. Bij alle gerechtvaardigde kritiek op jouw soms botte gedrag mag dat nooit vergeten worden. Je hebt nooit in het bestuur gezeten en dat paste ook niet bij jou. Maar je hebt de tent wel jarenlang min of meer gerund.

Met het beste graswicket op het Europese continent en alle geslaagde evenementen, waaronder de vele interlands op ons complex, heb je je naam gevestigd in de cricketwereld. Voor altijd verbonden aan onze club. Als bevlogen groundsman, handige kantinebeheerder, manager van het Eerste, slowbowler van het Derde, uithangbord van VRA. Het is jammer dat je jouw crematie en afscheidsplechtigheid op VRA niet bewust hebt kunnen meemaken. Je had het prachtig gevonden.

Dat je er zo plotseling tussenuit bent gegaan, was voor iedereen een verrassing. Zag je het zelf aankomen? Ik denk het niet. Maar toch… Het werk viel je fysiek steeds zwaarder en je klaagde de laatste maanden dat je nog van alles moest doen maar de energie niet kon opbrengen. Je zag er ook slechter uit. Maar je was volop betrokken in alle toekomstplannen van de club en belde bijna dagelijks over de nieuwste ontwikkelingen. Maar toch… Het laatste jaar viel je in onze gesprekken soms plotseling in filosofische beschouwingen, waarin je, achteraf gezien, met een soort terugblik op je leven bezig was. Hoe het ook heel anders had kunnen lopen, als….

De instructies van Anneke gedachtig, belde ik je op 24 november, je verjaardag. Tegen borreltijd, blij dat ik er nog op tijd aan had gedacht. Ik vroeg of je nog wat leuks ging doen die avond en het bleef stil. Ik zei dat ik op TV naar Ajax ging kijken en als je niks beters te doen had… Een half uur later stond je op de stoep en het werd een heel gezellige avond. Ik weet niet meer waar we het allemaal over hebben gehad, maar het ging zeker niet alleen over cricket. Er was tenslotte werkelijk geen onderwerp waar jij niet een verhaal over had. Ik ken echt niemand die over zo veel verschillende dingen wat wist te vertellen. Heel bijzonder. Ik ga je missen.

Sieb Mulder

Anneke Mulder-Engel en Evi Polak-van Perlstein / Mallorca - 1981